فروشگاه های زنجیره ای

گذشته، حال، آینده

رادیو افق کوروش -موضوع فروشگاههای زنجیرهای و مساله توزیع، چند سالی است که با توسعه فروشگاههایی از قبیل افق کوروش، جانبو، سون، هایپراستار، هایپرمی و... وارد دوران جدیدی در کشور شده است. اگرچه ایجاد این فروشگاهها پدیده جدیدی نیست و سابقه آن به سال 1328 و تاسیس تعاونی مصرف سپه برمیگردد، ولی در سالهای اخیر به دلیل وجود مشکلات فراوان در بخش توزیع کالاها، که بیشتر متاثر از دو عامل وضعیت اقتصادی و ساختار نامناسب نظام توزیع سنتی از یک طرف و همچنین ورود بخش خصوصی در زمینه توزیع محصولات از طریق راه اندازی فروشگاههای زنجیرهای دولت را برآن داشت تا نگاه ویژهای به این حوزه داشته باشد تا بتواند از این طریق وضعیت توزیع را در کشور بهبود بخشد و از آشفتگی در بازار جلوگیری کند.

در ابتدای امر دولت با راه اندازی فروشگاههای رفاه و شهروند به دنبال بهبود نظام توزیع در کشور بود، ولی علیرغم تمامی تلاشهای انجام شده، به علت فقدان بینش کافی نسبت به چگونگی اداره این فروشگاهها و عوامل موثر در موفقیت آنها، این واحدها نیز توفیق چندانی در نیل به اهداف تعیین شده نداشته اند. اما با ورود شرکتهای خارجی جهت سرمایه گذاری در این حوزه و با راه اندازی و افتتاح فروشگاه هایپراستار و همچنین ورود بخش خصوصی به این حوزه، از قبیل گروه صنعتی گلرنگ با راه اندازی و افتتاح فروشگاههای زنجیرهای افق کوروش و سورنا، این صنعت وارد دوران جدیدی در نظام توزیع کشور شد.

مشاهده تفاوتهای اساسی در نحوه مدیریت و عرضه کالا در فروشگاههای جدید نسبت به فروشگاههای قدیمیتر، نشان از ورود نیروهای متخصص به این حوزه بازار کسب و کار ایران دارد؛ و با وجود این تغییرات، فروشگاههای قدیمیتر نیز دست به کارشده و اقدام به تغییر روشهای مدیریت و عرضه کالا نموده اند. از این میان میتوان به فروشگاههای زنجیره ای رفاه اشاره کرد.

مجموعه تمام این اتفاقات در طی سالهای اخیر نشان از ورود به حوزه جدیدی از کسب و کار در نظام توزیع کشور دارد و متناسب با تمام این موارد، لزوم وجود منابع اطلاعاتی و دانش به روز در خصوص این حوزه، به شدت احساس میگردد. مواردی از قبیل بررسی فرآیندهای راه اندازی و مدیریت این فروشگاه ها و همچنین تحلیل نحوه فعالیت این فروشگاهها، در گذشته و در زمان حال، کمک بسیار زیادی به پیشبینی آینده این صنعت کرده و امکان ترسیم راه درست در مسیر حرکت این صنعت را میسر میسازد، تا با هدف گذاری صحیح و حمایت دولت از این صنعت، بتوانیم شاهد رشد و شکوفایی آن در سالهای آینده باشیم. فروشگاههای زنجیره ای آثار مثبت فراوانی در اقتصاد کشور دارند. از جمله تاثیراتی که میتوان به آن اشاره کرد: تاثیر توسعه این فروشگاهها بر اصلاح نظام توزیع کشور، تاثیر آن بر اقتصاد خانواده ها، اقتصاد و اشتغالزایی کشور و یا بر حمل و نقل شهری و بسیاری موارد دیگر است. در این کتاب سعی شده است تا با نگاهی کلی، جدیدترین و آخرین اطلاعات روز دنیا در این صنعت گردآوری گردد تا خواننده بتواند با مطالعه این کتاب از تاریخچه و پیشینه فروشگاه های زنجیره ای، انواع فروشگاه های زنجیره ای، روشهای راه اندازی و مدیریت این فروشگاهها و همچنین تحلیل آینده فعالیت این فروشگاهها آگاهی یابد.

فرانچایز چیست ؟

آیا تاکنون عنوان فرانچایز یا اعطای نمایندگی را شنیده‌اید؟ اگر با این عبارت غریبه‌اید. و برایتان سئوال است در ادامه با کتاب "هر آنچه که در مورد فرانچایز باید بدانید" با ما همراه باشید

در حقیقت راز موفقیت برندهای بزرگ خدماتی و صنعتی استفاده از مدل فرانچایز است. فرانچایز یکی از پدیده‌های دنیای معاصر در حوزه کسب و کار و خدمات عمومی است که منجر به ایجاد الگوهای زنجیره‌ای می‌شود. در این شیوه کسب و کار یک شرکت یا برند موفق، در ازای دریافت درصدی از درآمد طبق یک قرارداد مشخص و بلندمدت حق استفاده از لیسانس، برند و آموزش را به فرانچایز گیرنده می‌دهد و خدماتی مانند تأمین مواد اولیه، بازاریابی و تبلیغات را نیز بر عهده می‌گیرد.

برای مثال در رستوران‌های زنجیره‌ای مالکیت هر شعبه با شخصی متفاوت است اما شیوه اداره، دستورالعمل پخت غذا، دکوراسیون و حتی تابلو و آرم رستوران مطابق با الگوی ثابتی صورت می‌گیرد که توسط فرانچایز دهنده تدوین می‌شود.

به طورکلی فرانچایز برای کسانی مناسب است که دارای یک سرمایه متوسط بوده ولی ایده کسب و کار ندارند، اما مایل هستند سرمایه خود را در یک کسب و کار با درجه آزادی متوسط به کار انداخته و سود متوسطی هم به دست آورند. کسانی که در کار به دنبال تغییر و تحولات سریع یا ریسکهای بزرگ و سودهای بالا هستند برای فرانچایز ساخته نشده اند.

یکی از پرطرفدارترین اشکال کسب و کار که در سالهای اخیر تمایل به آن خصوصا در کشورهای در حال توسعه رشد فراوانی داشته، استفاده از داراییهای فکری شرکتها و کسب و کارهای معتبر (مانند برند، اختراعات ثبت شده و...) میباشد که تحت قراردادهای مشخصی و در قبال پرداخت هزینه هایی به عنوان حق استفاده از این دارایی های فکری، فرانچایز نامیده میشود. این صنعت در بازار رستوران، فست فود و کافی شاپ بیش از سایر کسب و کارها دیده میشود و در این بین شاخص ترین آنها در دنیا مک دونالد میباشد. در ایران نیز نمونه هایی از ایجاد چنین شبکه هایی از توزیع خدمات وجود دارند که در بین آنها «بوف» و «هایدا» قدیمی تر و «پدر خوب»، «فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش» و «آیس پک» نمونه جدیدتر آن محسوب می گردد.